از دیرگیر کننده بتن برای به تأخیر انداختن زمان گیرش اولیه بتن استفاده می‌شود. در شرایط آب و هوای گرم، بتن‌ریزی‌های حجیم یا مسافت طولانی انتقال بتن به محل پروژه ممکن است بتن به سرعت سفت شود. بنابراین با افزودن مواد دیرگیرکننده، واکنش هیدراتاسیون سیمان به طور موقت کند شده و زمان بیشتری برای عملیات مخلوط کردن، حمل و اجرای بتن فراهم می‌شود.
مطالعه بیشتر : قیمت بتن امروز
دیرگیر کننده بتن چیست و چه کاربردی دارد؟
دیرگیرکننده‌های بتن، افزودنی‌هایی هستند که با کاهش سرعت واکنش هیدراتاسیون سیمان، زمان گیرش اولیه بتن را به تاخیر می‌اندازند. این افزودنی‌ها ، زمان بیشتری برای عملیات مخلوط کردن، حمل و نقل و اجرای بتن فراهم می‌کنند.
مطالعه بیشتر : خرید بتن سبک
کاربردهای دیرگیرکننده بتن
- کنترل گرادیان حرارتی و جلوگیری از ترک‌های حرارتی در بتن‌ریزی حجیم در پروژه‌های سدسازی و ساخت پل‌ها
- در شرایط آب‌و‌هوای گرم، زمان کافی برای عملیات بتن‌ریزی فراهم می‌کند.
- در حمل‌و‌نقل بتن در مسافت‌های طولانی مانع از سفت شدن زودهنگام بتن می‌شود.
- در پروژه‌هایی که نیاز به قالب‌های لغزنده است، زمان کافی برای جابجایی قالب‌ها فراهم می‌کند.
- با افزایش زمان کارایی بتن، امکان پرداخت بهتر و ایجاد سطوح صاف‌تر فراهم می‌شود.
مطالعه بیشتر : خرید بتن خودتراکم
مکانیسم عملکرد دیرگیر کننده بتن
دیرگیر کننده‌های بتن با کاهش نفوذ آب به ذرات سیمان باعث کند شدن فرایند هیدراتاسیون بتن می‌شود. البته مکانیسم عملکرد دیرگیر کننده بتن به ترکیبات شیمیایی آن، نوع سیمان، نسبت آب به سیمان و دمای محیط نیز بستگی دارد.
مطالعه بیشتر : کارخانه بتن شرق تهران
انواع مکانیسم‌های دیرگیر کننده در بتن
1- مولکول‌های دیرگیرکننده بر سطح ذرات سیمان جذب شده و با ایجاد لایه‌ای محافظ، مانع از دسترسی آب به ذرات سیمان می‌شود.
2- برخی دیرگیرکننده‌ها با یون‌های کلسیم موجود در مخلوط بتن واکنش داده و کمپلکس‌های محلول تشکیل می‌دهند. این کمپلکس‌ها از رسوب هیدروکسید کلسیم جلوگیری می‌کنند.
3- دیرگیرکننده‌ها می‌توانند با جذب بر روی هسته‌های اولیه هیدراتاسیون، رشد آن‌ها را متوقف کرده و تشکیل بلورهای جدید را به تأخیر بیندازند.
4- برخی دیرگیرکننده‌ها با اجزای محلول در آب واکنش داده و ترکیبات نامحلول تشکیل می‌دهند که بر سطح ذرات سیمان رسوب کرده و مانع از نفوذ آب به سیمان می‌شوند.
مطالعه بیشتر : بتن غلتکی
در تمامی این مکانیسم‌ها دیرگیر کننده‌ها باعث کند شدن هیدراتاسیون و در نتیجه طولانی‌تر شدن زمان گیرش بتن می‌شوند.
ترکیبات شیمیایی دیرگیر کننده‌های بتن
این مواد شامل ترکیبات شیمیایی متنوعی از مواد آلی و معدنی هستند که با کاهش سرعت آبگیری سیمان و تأثیر مستقیم بر روند هیدراتاسیون، زمان گیرش بتن را به تأخیر می‌اندازند.
دیرگیر کننده‌های آلی :
- اسیدهای هیدروکسی کربوکسیلیک و نمک‌های آن‌ها
- نمک‌های کلسیم، سدیم و آمونیوم اسید لیگنوسولفونیک
- کربوهیدرات‌ها و موادی مانند گلوکز، ساکاروز و پلی‌ساکاریدها
- ترکیبات حاوی گروه‌های فسفونات
دیرگیر کننده‌های معدنی:
- نمک‌های اسید فسفریک
- ترکیبات حاوی یون بورات
- نمک‌های فلزات سنگین مانند روی، سرب و قلع
مطالعه بیشتر : قیمت بتن اکسپوز
شکر به عنوان دیرگیر کننده بتن
شکر یکی از مواد آلی است که در ایران به عنوان دیرگیرکننده در بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. افزودن مقدار مناسبی از شکر به مخلوط بتن می‌تواند زمان گیرش را به تأخیر بیندازد. به عنوان مثال، افزودن 0.05 درصد شکر نسبت به وزن سیمان می‌تواند زمان گیرش بتن را تا حدود 3.5 الی 4 ساعت به تأخیر بیندازد. با این حال، باید توجه داشت که مصرف بیش از حد شکر (مثلاً 0.2 تا 1 درصد وزن سیمان) ممکن است از گیرش سیمان جلوگیری کند.
انواع دیرگیر کننده بتن و ویژگی‌های آن‌ها
انتخاب بین دو نوع دیرگیر کننده زیر بستگی به شرایط پروژه دارد:
دیرگیرکننده‌های مستقل:
دیرگیر کننده‌های مستقل بر پایه ترکیباتی مانند فسفات‌ها، لیگنوسولفونات‌ها، هیدروکسی کربوکسیلیک اسیدها یا ترکیبات بورات هستند و به‌طور مستقل بدون نیاز به ترکیب با سایر افزودنی‌ها عمل می‌کنند. این نوع دیرگیر کننده‌ها یک الی سه ساعت و نیم زمان گیرش بتن را به تاخیر می‌اندازند.
دیرگیرکننده‌های جانبی:
دیرگیرکننده‌های جانبی به‌تنهایی نقش یک دیرگیرکننده را ندارند، اما در ترکیب با سایر افزودنی‌ها به مانند روان‌کننده‌ها یا فوق روان‌کننده‌ها باعث تأخیر در گیرش بتن به مدت یک الی سه ساعت و نیم می‌شوند. برای مثال، برخی روان‌کننده‌های بتن که بر پایه لیگنوسولفونات‌ها هستند، خاصیت دیرگیرکنندگی جانبی نیز دارند.
مطالعه بیشتر : خرید بتن سنگین
تأثیر دیرگیر کننده بتن بر خواص بتن سخت شده
استفاده مناسب و کنترل‌شده از دیرگیر کننده‌های بتن می‌تواند به بهبود خواص مکانیکی و دوام بتن سخت‌شده منجر شود.
تأثیر دیرگیر کننده‌ها در بتن:
مقاومت فشاری: پس از گذشت 5 تا 7 روز از عمر بتن، به دلیل ایجاد ساختار متراکم‌تر و کاهش تخلخل در بتن مقاومت فشاری نهایی بتن افزایش می‌یابد.
دوام و نفوذپذیری: بتن حاوی دیرگیرکننده‌ها معمولاً به خاطر کاهش تخلخل و افزایش تراکم ساختاری، دوام بیشتری دارد و در برابر نفوذ آب و مواد شیمیایی مقاوم‌تر است و باعث افزایش عمر مفید سازه‌های بتنی می‌شود.
جمع‌شدگی و خزش: استفاده از دیرگیرکننده‌ها، میزان جمع‌شدگی ناشی از خشک‌شدگی و خزش بتن را کاهش می‌دهد، در نتیجه منجر به کاهش ترک‌خوردگی و افزایش پایداری سازه می‌شود.
کاهش حرارت هیدراتاسیون: با کند شدن هیدراتاسیون، حرارت زایی بتن کاهش یافته و از بروز ترک‌های حرارتی جلوگیری می‌شود. این ویژگی در بتن‌ریزی‌های حجیم و شرایط آب و هوایی گرم مفید است.
مطالعه بیشتر :نحوه محاسبه قیمت بتن اماده
مزایا و معایب استفاده از دیرگیر کننده بتن
استفاده از دیرگیرکننده‌های بتن در شرایط و پروژه‌های مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت، دوام و عملکرد سازه‌های بتنی کمک کند. با این حال، مصرف بیش از حد این افزودنی‌ها می‌تواند منجر به تأخیر زیاد در گیرش یا حتی عدم گیرش سیمان شود.
بنابراین استفاده از دیرگیرکننده‌ها در بتن باید با دقت و رعایت دستورالعمل‌های فنی انجام شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.
مطالعه بیشتر : آزمایش بتن
مزایای تأخیر در گیرش بتن:
افزایش زمان کارایی بتن: مانند مخلوط کردن، حمل‌و‌نقل و اجرای بتن به ویژه در پروژه‌های بزرگ یا شرایط آب و هوایی گرم
بهبود پرداخت سطح بتن: افزایش زمان کارایی بتن امکان پرداخت بهتر و ایجاد سطوح صاف‌تر را فراهم می‌کند، که در نهایت به بهبود ظاهر و کیفیت سطحی سازه منجر می‌شود.
کاهش ترک‌های حرارتی: در بتن‌ریزی‌های حجیم، تأخیر در گیرش به کاهش گرمای هیدراتاسیون و در نتیجه منجر به کاهش ترک‌های حرارتی می‌شود.
امکان بتن‌ریزی در شرایط آب و هوایی گرم: در مناطق گرمسیری، دیرگیر کننده بتن از گیرش سریع بتن جلوگیری کرده و زمان کافی برای عملیات بتن‌ریزی و پرداخت فراهم می‌کند.
حمل و نقل طولانی: در پروژه‌هایی که نیاز به حمل بتن در مسافت‌های طولانی است، از سفت شدن زودهنگام بتن جلوگیری می‌کند و کیفیت بتن را حفظ می‌نماید.
معایب احتمالی دیرگیر کننده بتن:
تأخیر در مقاومت اولیه بتن: دیرگیر کننده مقومت اولیه بتن را کاهش می‌دهد اما پس از گذشت ۵ الی ۷ روز، ممکن است حتی مقاومت نهایی بتن افزایش یابد.
خطر عدم گیرش بتن: مصرف بیش از حد دیرگیرکننده می‌تواند منجر به عدم گیرش سیمان و در نتیجه فاسد شدن بتن شود.
عوامل محیطی و اجرایی مؤثر بر عملکرد دیرگیر بتن
عملکرد دیرگیرکننده‌های بتن تحت تأثیر عوامل محیطی موثر و اجرایی متعددی قرار دارد که شناخت و مدیریت آن‌ها برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است.
دمای محیطی پروژه: سرعت گیرش بتن در هوای گرم بیشتر از هوای سرد است.
رطوبت نسبی هوا: در رطوبت‌های پایین، تبخیر آب بتن سریع‌تر رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به تسریع گیرش بتن شود.
سرعت وزش باد: وزش باد می‌تواند تبخیر آب از سطح بتن را افزایش داده و در نتیجه زمان گیرش را کاهش دهد.
نوع و ترکیب سیمان: سیمان‌های با C3A پایین و قلیائیت کم، نسبت به سیمان‌های با مقادیر C3A بالا و قلیائیت بیشتر، نرخ دیرگیری بیشتری دارند.
کیفیت تجهیزات و ماشین‌آلات: کیفیت و کارایی ماشین‌آلات و تجهیزات تولید بتن، حمل‌و‌نقل بتن بر عملکرد دیرگیرکننده‌ها تأثیرگذار است. کارخانه آزما بتن مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات و ماشین‌آلات روز است تا یکنواختی و کیفیت بتن نهایی حفظ شود.
مهارت نیروهای فنی و اجرایی: تجربه و مهارت نیروهای اجرایی در بتن‌ریزی و استفاده صحیح از دیرگیرکننده‌ها نقش مهمی در کیفیت نهایی بتن دارد.
راهنمای انتخاب و استفاده از دیرگیر کننده بتن در پروژه‌ها
1- پیش از انتخاب دیرگیرکننده، لازم است نیازهای خاص پروژه شناسایی شود.
2- انتخاب نوع مناسب دیرگیرکننده متناسب با شرایط پروژه توصیه می‌شود.
3- بررسی کنید که دیرگیرکننده انتخابی با سیمان و سایر مصالح مصرفی در بتن سازگار است.
4- مقدار مصرف دیرگیرکننده باید مطابق با توصیه‌های تولیدکننده و نیازهای پروژه تعیین شود.
5- بررسی عواملی مانند دما، رطوبت نسبی، سرعت باد و شرایط اجرایی که می‌توانند بر عملکرد دیرگیرکننده تأثیر بگذرانند.
6- انجام آزمایش‌های مقدماتی بر روی مخلوط‌های بتنی حاوی دیرگیرکننده ضروری است تا تأثیر آن بر زمان گیرش و مقاومت بتن ارزیابی شود.
7- رعایت نکات ایمنی درهنگام استفاده از دیرگیرکننده‌ها، به دلیل خاصیت قلیایی لازم است. تماس آن‌ها با پوست یا چشم می‌تواند مضر باشد.
استانداردها و ملاحظات فنی در استفاده از دیرگیر بتن
استفاده از دیرگیرکننده‌های بتن نیازمند رعایت استانداردها و ملاحظات فنی زیر است تا کیفیت و دوام سازه‌های بتنی تضمین شود:
– رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی معتبر مانند استاندارد ASTM C494
– استفاده از مقدار مناسب بر اساس توصیه‌های شرایط محیطی و نیازهای پروژه
– انتخاب طرح اختلاط صحیح و ایجاد مخلوطی یکنواخت
– نگهداری اصولی محصولات دیرگیرکننده و رعایت مدت زمان انبارداری درست
– انجام آزمایش‌های فنی شامل تعیین درصد جامد، غلظت ظاهری، طیف‌سنجی برای مواد آلی، مقدار کلرید و درجه قلیاییت (pH) جهت بررسی تأثیر آن‌ها بر خواص بتن قبل از استفاده گسترده
جمع‌بندی: آیا استفاده از دیرگیر بتن انتخاب مناسبی است؟
استفاده از دیرگیرکننده‌های بتن می‌تواند به بهبود کیفیت و دوام سازه‌های بتنی کمک کند.با این حال، مصرف بیش از حد دیرگیر کننده در بتن ممکن است منجر به تأخیر زیاد در گیرش یا حتی عدم گیرش بتن شود. بنابراین، رعایت دقیق دستورالعمل‌های مصرف و انجام آزمایش‌های مقدماتی ضروری است.
برای مشاوره رایگان و اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان فنی آزما بتن تماس بگیرید. تصمیم‌گیری برای استفاده از دیرگیرکننده بتن باید با توجه به شرایط پروژه شما و نیازهای خاص آن صورت گیرد.
بدون دیدگاه